Ado.Net 2.0' da Transaction Kavramı 17 Nisan 2005 Burak-Selim-Senyurt Ado.net 2.0 Transaction kavramı ve kullanımı veritabanı programcılığının olmazsa olmaz temellerinden birisidir. Veritabanına doğru gerçekleştirilen işlemlerin tamamının onaylanması veya içlerinden birisinde meydana gelecek bir istisna sonrası o ana kadar yapılan tüm işlerin geri alınması veri bütünlüğünü korumak açısından son derece önemlidir. Ado.Net 1.0/1.1 için transactionların kullanımı, seçilen veri sağlayıcısına göre farklı sınıfların kullanılmasını gerektirir. [Daha fazla]
DataReader Nesnelerini Kullanırken… 04 Nisan 2005 Burak-Selim-Senyurt Ado.Net Bir önceki makalemizde Command nesnelerini kullanırken dikkat etmemiz gereken noktalara değinmiştik. Bu makalemizde ise DataReader nesnelerini kullanırken bizlere avantaj sağlayacak tekniklere değinmeye çalışacağız. Önceki makalemizde olduğu gibi ağırlık olarak SqlDataReader nesnesini ve Sql veritanını kullanacağız. DataReader nesneleri bildiğiniz gibi, bağlantılı katman (connected-layer) üzerinde çalışmaktadır. [Daha fazla]
Command Nesnelerine Dikkat! 27 Mart 2005 Burak-Selim-Senyurt Ado.Net Bu makalemizde, Command nesnelerini kullanırken performans arttırıcı, kod okunurluğunu kolaylaştırıcı, güvenlik riskini azaltıcı etkenler üzerinde duracağız ve bu kazanımlar için gerekli teknikleri göreceğiz. Örneklerimizi SqlCommand sınıfına ait nesneler üzerinden geliştireceğiz. Bildiğiniz gibi Command nesneleri yardımıyla veritabanına doğru yürütmek istediğimiz sorguları çalıştırmaktayız. Bu sorgular basit Select, Insert, Update, Delete sorguları olabileceği gibi saklı yordamlar (Stored Procedures) veya tablolarda olabilir. [Daha fazla]
Self Referencing Relations ve Recursive(Yinelemeli) Metodlar 14 Mart 2005 Burak-Selim-Senyurt Ado.Net Çoğumuz çalıştığımız projelerde müdür,müdür yardımcısı gibi ast üst ilişkisine sahip olan organizasyonel yapılarla karşılamışızdır. Örneğin işletmelerin Genel Müdür’ den başlayarak en alt kademedeki personele kadar inen organizasyonel yapılar gibi. Burada söz konusu olan ilişkiler çoğunlukla pozisyonel bazdadır. Yani çok sayıda personel birbirlerine pozisyonel bazda bağımlıdır ve bu bağımlılık en üst pozisyondan en alt pozisyona kadar herkesi kapsar. Bu tarz bir sistemin uygulama ortamında canlandırılabilmesi için pozisyonel ilişkileri ifade edebilecek tablo yapılarına başvurulur. Özellikle pozisyonlar arasındaki ilişkiyi kendi içerisinde referans edebilen tablolar bu tarz ihtiyaçların karşılanması için biçilmiş kaftandır. Örneğin aşağıdaki tabloyu göz önüne alalım. [Daha fazla]
Bağlantısız Katmanda Concurrency Violation Durumu 06 Mart 2005 Burak-Selim-Senyurt Ado.Net Bağlantısız katman nesneleri ile çalışırken karşılaşabileceğimiz problemlerden bir tanesi güncelleme işlemleri sırasında oluşabilecek DBConcurrencyException istisnasıdır. Bu makalemizde, bu hatanın fırlatılış nedenini inceleyecek ve alabileceğimiz tedbirleri ele almaya çalışacağız. Öncelikle istisnanın ne olduğunu anlamak ile işe başlayalım. Bir DataAdapter nesnesine ait Update metodu güncelleme işlemleri için Optimistic(iyimser) yaklaşımı kullanan sql sorgularını çalıştırıyorsa DBConcurrencyException istisnasının ortama fırlatılması, başka bir deyişle Concurrency Violation (eş zamanlı uyumsuzluk) durumunun oluşması son derece doğaldır. [Daha fazla]
RijndaelManaged Vasıtasıyla Encryption(Şifreleme) ve Decryption(Deşifre) 23 Şubat 2005 Burak-Selim-Senyurt C# Bu makalemizde, Rijndael Algoritmasını kullanan Managed tiplerden RijndaelManaged sınıfı ile şifreleme (encryption) ve deşifre etme (decryption) işlemelerinin nasıl gerçekleştirilebileceğini incelemeye çalışacağız. Konu ile ilgili örneklerimize geçmeden önce .Net Framework içerisinde yer alan Cryptography mimarisinde kısaca bahsetmekte yarar olduğunu düşünüyorum. Aşağıdaki şekil, .Net Framework’ te System.Securtiy.Cryptograhpy isim alanında yer alan şifreleme hiyerarşisini göstermektedir. Framework mimarisinde şifreleme sistemi ilk olarak üç ana katmandan oluşur. İlk katmanda taban sınıflar (base classes) yer alır. Bunlar SymmetricAlgorithm, AsymmetricAlgorithm ve HashAlgorithm sınıflarıdır. Bu sınıflar kendisinden türeyen ikinci katman sınıfları için temel ve ortak şifreleme özelliklerini içerirler. [Daha fazla]
Caching Mekanizmasını Anlamak - 2 07 Şubat 2005 Burak-Selim-Senyurt Asp.Net Hatırlayacağınız gibi bir önceki makalemizde, web uygulamalarında caching mekanizmasını incelemeye başlamış ve ara belleğe alma tekniklerinden Output Cache yapısını incelemiştik. Output Cache tekniğinde bir sayfanın tamamının HTML içeriği ara belleğe alınmaktaydı. Oysa çoğu zaman sayfamızda yer alan belirli veri kümelerinin ara bellekte tutulmasını isteyebiliriz. Örneğin, bir alışveriş sitesinin pek çok kısmı dinamik olarak değişebilirken satışı yapılan ürünlerin yer aldığı kategori listeleri çok sık değişmez. Hatta uzun süreler boyunca aynı kalabilirler. İşte böyle bir durumda sayfanın tamamını ara belleğe almak yerine sadece kategori listesini sunan veri kümesini ara belleğe almak daha mantıklıdır. Data Caching olarak adlandırılan bu teknikte çoğunlukla veri kümeleri ara belleğe alınır. Data Caching tekniğinde verileri ara belleğe almak için System.Web.Caching isim alanında yer alan Cache sınıfı ve üyeleri kullanılmaktadır. [Daha fazla]
Caching Mekanizmasını Anlamak - 1 21 Ocak 2005 Burak-Selim-Senyurt Asp.Net Bu makalemiz ile birlikte, web sayfalarının istemcilere daha hızlı bir şekilde ulaştırılmasında kullanılan tekniklerden birisi olan Caching (Ara Belleğe Alma) mekanizmasını incelemeye başlıyacağız. Akıllıca kullanıldığı takdirde web uygulamalarında istemcilere nazaran göreceli olarak performans artışına neden olan Caching (Ara Belleğe Alma) mekanizması, teorik olarak bir web sayfasının tamamının ya da bir parçasının ara belleğe alınarak belli bir süre boyunca burada tutulması prensibini temel alarak çalışır. Asp.Net uygulamaları söz konusu olduğunda bir sayfanın tamamını, belli bir veri kümesini veya sayfa üzerindeki herhangibir kontrolü ara belleğe alabiliriz. Buna göre Asp.Net uygulamalarındaki Caching (Ara Belleğe Alma) mekanizması aşağıdaki üç farklı tekniği destekler. [Daha fazla]
Derinlemesine Session Kullanımı - 2 08 Ocak 2005 Burak-Selim-Senyurt Asp.Net Bir önceki makalemizde hatırlayacağınız gibi, Session nesnelerinin kullanımını incelemeye başlamıştık. Bu makalemizde ise, Session nesnelerinin nerelerde saklanabildiğine değinmeye çalışacağız. Varsayılan olarak Session nesneleri In-Proc (işlem içi) modunda saklanırlar. Yani web sayfasının çalıştığı asp.net work process' in içinde, dolayısıyla bu işlerin çalıştığı web sunucularındaki bellek alanlarında tutulurlar. Bu özellikle Session nesnelerine bilgi yazma ve okumada önemli bir avantajdır. [Daha fazla]
Derinlemesine Session Kullanımı - 1 30 Aralık 2004 Burak-Selim-Senyurt Asp.Net Bu makalemizde, Asp.Net sunucularında durum yönetimi (state management) amacıyla kullanılan Session nesnesini detaylı bir şekilde incelemeye başlıyacağız. Bildiğiniz gibi, web anatomisinde durum yönetimi başlı başına bir terminolojidir. Web sitelerinin yer aldığı web sunucularının istemci makinelerde durum yönetme yeteneğine sahip olamamaları sonucu, belli bir kullanıcıya ait bilgilerin sayfalar arasında korunması veya taşınabilmesi için değişik teknikler geliştirilmiştir. Session kullanımı bu tekniklerden birisidir. Öncelikle Session kavramının ne olduğunu ve ne için kullanıldığını kavramaya çalışalım. [Daha fazla]
Ado.Net ile Sql Server Full-Text Searching (Tüm Metinde Arama) Kullanımı 18 Aralık 2004 Burak-Selim-Senyurt Ado.Net Bu makalemizde, Sql sunucu üzerindeki tablolarda text tabanlı arama işlemlerinin, Full-Text Searching (Tüm Metinde Arama) servisi yardımıyla nasıl gerçekleştirildiğini incelemeye çalışacağız. Konunun pekişmesi açısından basit bir web uygulması ile de bu hizmeti kullanıp text tabanlı arama işlemlerini irdelemeye çalışacağız. Özellikle dikkatinizi çekmiştir ki, internette yer alan pek çok arama motoru aradığımız kelimelerin geçtiği web sayfalarını bulup bize getirir. Çoğunlukla arama motoruna kayıtlı web sayfasının içeriğinde yapılan text tabanlı aramalar da Full-Text Searching (Tüm Metinde Arama) hizmetinden faydalanılır. Bu tip bir arama genellikle alanları içerisinde çok geniş text tabanlı içeriğe sahip olan tablolar üzerinde yapılmaktadır. Sql sunucusu, 7.0 versiyonundan itibaren bu hizmeti vermeye başlamıştır. Elbetteki arama işleminin gerçekleştirilebilmesi için Full-Text Searching (Tüm Metinde Arama) servisinin Sql sunucusunda yüklü olması gerekmektedir. [Daha fazla]
Oyun Programlamaya Giriş (Matrisler Yardımıyla Çarpışma Kontrolü) 04 Aralık 2004 Burak-Selim-Senyurt C# Hafta sonu evde bilgisayarım başında internette gezinirken, tarihi oyunların anlatıldığı bir site ile karşılaştım. Aslında zaten eski oyunları araştırıyordum. Amacım bu oyunlara, oyun oynamak isteyen bir çocuk gözü ile değil, onların yapılarını ve çekirdeklerini anlamaya çalışacak bir yazılımcı gözüyle bakabilmekti. Sonuçta, içimdeki çocuk ağır basıp bir kaç tanesini saatlerce oynadım. Aralarında en çok hoşuma gidenlerden birisi PackMan' di. Packman, doğrusal düzlemde 4 yöne hareket edebilen bir kahramandı. Yolda kendisini rastgele konumlardan gelerek yakalamaya çalışan böceklerden kaçıyor ve bulduğu meyveleri yiyerekte puanlar topluyordu. Tam oyunu bitirmeme az kalmıştıki hiç beklenmedik bir şekilde böceklerden birisi tarafından yendim. Aslında ekrana bir süre donuk gözler ile bakmıştım. Nitekim, oyunu oynarken aklıma geçen gün okuduğum Oyun Programlama kitabı gelmişti. [Daha fazla]
Oyun Programlamaya Giriş (Çarpışma Teknikleri - 3) 19 Kasım 2004 Burak-Selim-Senyurt C# Geçtiğimiz hafta boyunca, Oyun Programcılığı ile ilgili olaraktan aldığım kitapları fırsat buldukça okumaya ve çalışmaya devam ettim. Konular o kadar heyecanlı ve sürükleyici ki araştırmak için zaman kavramı anlmasız hale geliyor. Öyleki, dün gece sabaha karşı saat 03:00 sularında kağıt kalem ile boğuşuyor ve Çarpışma Tekniklerinden birisinin daha matematiksel modelinin C# ile nasıl uygulanabileceğini araştırıyordum. Sonuç olarak işe bir kaç saatlik uykuyla gitmek zorunda kaldım. Ancak buna rağmen tüm gün dinçtim. Çünkü, çarpışma tekniklerinden birisini daha öğrenmiştim. Sıra anlatmaya gelmişti. İşte bugünkü makalemizde 3ncü çarpışma tekniğini incelemeye çalışacağız. [Daha fazla]
Oyun Programlamaya Giriş (Çarpışma Teknikleri - 2) 12 Kasım 2004 Burak-Selim-Senyurt C# Hatırlayacağınız gibi bir önceki makalemizde, Oyun Programcılığına girmek adına çarpışma tekniklerini incelemeye başlamış ve dörtgenlerin çarpışmalarını ele almıştık. Bugünkü makalemizde ise, dairesel şekillerin birbirleri ile olan çarpışmalarını incelemeye çalışacağız. Dairesel şekillerin çarpışmasına verilebilecek en güzel örnek, kaynaklardan edindiğim bilgiye göre Bilardo oyunlarıdır. Burada gerçekten de mükemmel dairelerin birbirleriyle olan çarpışmaları söz konusudur. Şunuda hatırlatmakta fayda var. Şu an için teorilerimizi iki boyutlu uzayda inceliyoruz. Elbetteki işin için üç boyutlu cisimler girdiğinde kullanacağımız algoritmalar ve teknikler birazda olsa farklılık gösterecektir. Çünkü uzay boyutunda X ve Y koordinatlarına ek olarak Z koordinatlarıda işin içine girecektir. Bu da iki boyutlu bir sistemde Bilardo oyunun tasarlanmasının 3 boyutlu sistemdekine göre daha kolay olduğunu göstermektedir. [Daha fazla]
Oyun Programlamaya Giriş (Çarpışma Teknikleri - 1) 06 Kasım 2004 Burak-Selim-Senyurt C# Yaklaşık bir ay kadar önce evde dinlenirken, şu ana kadar yaptığım işleri ve projeleri düşündüm. Kesin olarak şunu söyliyebilirim ki, profesyonel anlamda ilgilendiğim ve kullandığım tek dil C# idi. C# dilini kullanarak, .Net platformu altında veritabanı ağırılıklı olmak üzere çeşitli çalışmalar yaptım. Ancak bir süre sonra farkettim ki, bir Matematik Mühendisi olarak lisans eğitimim sırasında gördüğüm o devasa cebir problemleri, teorem ispatları hiç bir zaman işin içine girmemişti. Matematiğin belkide çok az olmakla birlikte dört işleminin ve bir takım algoritmalar için gerekli iteratif ifadelerinin yer aldığı uygulamalar dışında, onu çok yoğun şekilde kullanmamıştım. [Daha fazla]
Ado.Net 2.0 ve SqlDependency Sınıfı Yardımıyla Query Notification 26 Ekim 2004 Burak-Selim-Senyurt Ado.net 2.0 Çoğu zaman istemci uygulamalarda, kullanıcıya sunduğumuz verilerin yer aldığı tablolarda başka kullanıcılar tarafından gerçekleştirilen değişikliklerin anında görünmesini isteriz. SqlDependency sınıfı sayesinde artık, bir veritabanında meydana gelen değişiklikleri (şu an için Sql Server ve Yukon) anında yakalayabilme şansına sahibiz. İşte bugünkü makalemizde aslında son derece derin ve geniş bir konu olan Sql Server Notification meselesini çok basit bir örnek ve Ado.Net 2.0 ile gelen yeni sınıflardan birisi olan SqlDependency yardımıyla incelemeye çalışacağız. İlk olarak şu soruyu düşünelim. [Daha fazla]
Ado.Net 2.0 ve Sql Komutlarını Asenkron Olarak Yürütmek - 3 22 Ekim 2004 Burak-Selim-Senyurt Ado.net 2.0 Hatılayacağınız gibi, Asenkron erişim teknikleri ile ilgili önceki makalelerimizde Polling ve Callback modellerini incelemiştik. Bu makalemizde ise, Wait modelini incelemeye çalışacağız. Wait modeli, diğer asenkron sql komutu yürütme tekniklerine göre biraz daha farklı bir işleyişe sahiptir. Bu model, bazı durumlarda asenkron olarak çalışan sql komutları tamamlanıncaya kadar uygulamayı bekletmek istediğimiz durumlarda kullanılmaktadır. WaitHandle modeli aslında birden fazla sunucu üzerinde çalışacak farklı sorgular söz konusu olduğunda işe yarayacak etkili bir tekniktir. Diğer taraftan eş zamanlı çalışan sorgu sonuçlarının uygulamamın kalanında etkili olduğu durumlarda da tercih edilmelidir. Wait modeli şu an için 3 teknik ile gerçekleştirilmektedir. Dilerseniz bu tekniklerin ne olduklarını ve nasıl uygulandıklarını kısaca inceleyelim. [Daha fazla]
Xml Web Servisleri - 5 (Mimarinin Temelleri - DISCO) 07 Ekim 2004 Burak-Selim-Senyurt XML Web Services Disco, Microsoft tarafından geliştirilmiş bir keşif mekanizmasıdır. Web servislerinin kullanılması ile ilgili en önemli sorun, istemci uygulamaları geliştiren yazılımcıların, ne tip web servisleri olduğundan ve bunları nasıl kullanacağından haberdar olamamasıdır. Bu amaçla, web servislerini yayınlayanlar, bu servislere ait erişim bilgilerini e-mail veya başka iletişim yolları ile, istemcileri geliştiren yazılım tarafına gönderebilirler. Ancak Microsoft bu işin daha kolay yapılabilmesini sağlamak amacıyla, web servislerinin keşfedilmelerine kolaylık getiren teknikler geliştirmiştir. Bu tekniklerden birisi, disco tekniğidir. Disco tekniğinin kilit noktası, disco uzantılı XML tabanlı dosyalardır. Daha önceki makalelerimizde, Visual Studio.Net ile geliştirdiğimiz istemci uygulamayı göz önüne aldığımızda, GeoMat.disco isimli bir dosyanında yer aldığını görürüz. [Daha fazla]
Xml Web Servisleri - 4 ( Mimarinin Temelleri - WSDL) 02 Ekim 2004 Burak-Selim-Senyurt XML Web Services İstemciler, web servisleri ile aralarındaki iletişimi, çalıştıkları makinede oluşturulan proxy nesneleri yardımıyla gerçekleştirir. Bu, istemci uygulamanın, web servisine ait üyelerin farkında olmasını gerektiren bir durumdur. Nitekim proxy nesnesini oluşturan sınıf, web servisindeki public arayüze göre tasarlanır. Dolayısıyla, istemci uygulamanın kullandığı web servisine ait bilgileri bir şekilde temin etmesi gerekmektedir. Visual Studio.Net ortamında geliştirdiğimiz istemci uygulamada, projeye web servisinin referans olarak eklenmesi sonucu oluşturulan bazı dosyalar olduğundan bahsetmiştik. Disco uzantılı bir dosya, wsdl uzantılı bir dosya ve proxy sınıfımıza ait cs uzantılı dosya. [Daha fazla]
Xml Web Servisleri - 3 ( Mimarinin Temelleri - SOAP) 01 Ekim 2004 Burak-Selim-Senyurt XML Web Services Bir web servisinin, istemci uygulamalar tarafından nasıl kullanılabildiğini anlamak, web servislerinin mimarisini iyi bilmekle mümkündür. Mimariyi kolay bir şekilde anlayabilmek için, daha önceki makalemizde geliştirdiğimiz web servisi ve istemci uygulamayı göz önüne alacağız. Herşeyden önce geliştirdiğimiz web servisi local olarak test edilebilen ve tarayıcı üzerinde çalışabilen bir asmx dosyasından ve buna bağlı Code-Behind dosyasından oluşmaktadır. Web servisini test etmek için, web servisinin bulunduğu adresteki asmx uzantılı dosyayı, tarayıcı penceresinden çalıştırmak yeterlidir. Bunun sonucunda, tarayıcı penceresinde bu web servisi hakkındaki bilgilere ulaşabilir ve içerdiği metodları görebiliriz. [Daha fazla]
Xml Web Servislerine Giriş - 2 30 Eylül 2004 Burak-Selim-Senyurt XML Web Services Bu makalemizde, bir Xml Web Servisinin Visual Studio ile nasıl oluşturulabileceğini ve bir web sayfası üzerinden nasıl çağırılıp kullanılabileceğini incelemeye çalışacağız. Visual Studio.Net ortamında bir web servisi geliştirmek için, ilk olarak New Project bölümünden, ASP.NET Web Service şablonu seçilir. Visual Studio.Net, yerel makinede bu web servisi için gerekli fiziki ve sanal klasörleri, otomatik olarak oluşturacaktır. Notepad editoründe yazdığımız örneğin aynısını, Visual Studio.Net ortamında gerçekleştireceğimizden, proje ismi olarak GeoWebServis' i kullanalım. Bu aynı zamanda web servisimizin varsayılan isim alanı (default namespace ) olacaktır. [Daha fazla]
Xml Web Servislerine Giriş - 1 29 Eylül 2004 Burak-Selim-Senyurt XML Web Services Bir Web Servisi, uzak istemcilerin başvuruda bulunduğu çeşitli işlevsel metod çağırımlarını bardındırdan, çok yönlü ve merkezileştirilmiş bir ünitedir. Bir web servisi, çok sayıda istemci tarafından erişilebilen bir yapıya sahiptir. Onu diğer dağıtık nesne modellerinden farklı kılan sahip olduğu alt yapı sistemi sayesinde, platform bağımsız uygulanabilirliği sağlamasıdır. Web servislerinin geliştirilmesinde en büyük etken, özellikle bir merkezdeki uygulamalar üzerinde, ortak amaçları gerçekleştiren işlevselliklere sahip nesnelerin, geliştirildikleri ağın iletişim protokolü gibi kısıtlamaların varlığıdır. [Daha fazla]
Ado.Net 2.0 ve Sql Komutlarını Asenkron Olarak Yürütmek - 2 25 Eylül 2004 Burak-Selim-Senyurt Ado.net 2.0 Hatırlayacağınız gibi bir önceki makalemizde, sql komutlarının asenkron olarak yürütülmesi için kullanılan tekniklerden birisi olan polling modelini incelemiştik. Polling modeli basit olmakla birlikte, iş yükü fazla olan hacimli sql komutlarının asenkron olarak çalıştırılmasında çok fazla tercih edilmemelidir. Bu tip sorguların yer aldığı asenkron yürütmelerde, CallBack veya Wait modellerini kullanmak verimliği arttırıcı etkenlerdir. Bu makalemizde CallBack modelini kısaca incelemeye çalışacağız. [Daha fazla]
Ado.Net 2.0 ve Sql Komutlarını Asenkron Olarak Yürütmek - 1 23 Eylül 2004 Burak-Selim-Senyurt Ado.net 2.0 Bir önceki makalemizde MARS etkisini incelemiş ve aynı bağlantı üzerinden birden fazla sayıda sonuç kümesine nasıl erişebileceğimizi görmüştük. Her ne kadar, aynı anda birden fazla sonuç kümesine erişebilsekte, halen daha MARS modeli, sql komutları ile eş zamanlı çalışan kodlar ve asenkron yürütülebilen diğer sql komutları için yeterli değildir. [Daha fazla]
Ado.Net 2.0 ile Mars' a Ayak Basıyoruz 20 Eylül 2004 Burak-Selim-Senyurt Ado.net 2.0 Bu makalemizde, MARS (Multiple Active Results Sets) kavramını incelemeye çalışacağız. MARS kavramı Ado.Net 2.0 mimarisine monte edilmiş yeni bir yapıdır. Bu yapının bize sağladığı avantajları anlayabilmek için, Ado.Net 1.0/1.1 sürümlerinin kabiliyetlerine ve kısıtlamalarına kısaca bir göz atmak gerekmektedir. [Daha fazla]